Под притисок на политички околности во последно време големо внимание се посветува на прашањето за користење ембрионални матични клетки за научни истражувања и за развој на терапии за различни заболувања. Ембрионалните матични клетки (ЕМК) се клетки земени од ембрионот, а имаат речиси неограничена способност да се регенерираат и да се трансформираат во кој било вид на клетка од телото. Во ембрионот тие се основни претходници на сите клетки, чија намена е да се претворат во клетки на мозок, срце, мускули, кожа, коски итн. Кога се трансплантираат во организмот на возрасниот човек, ембрионалните матични клетки имаат способност да го лекуваат и обновуваат секој орган во кој се трансплантирани, што ги прави неверојатно корисно средство за лекување на различни дегенеративни болести. Лекувањето со ембрионални матични клетки кај некои заболувања веќе е докажано, а значајни подобрувања се очекуваат кај најразлични дегенеративни заболувања, како што се Паркинсова болест, дијабетес, срцеви заболувања и дегенерации на нервниот систем.

Информациите за потенцијалите на ембрионалните матични клетки се појавија во шеесетите години, а доживеаја полн развој во осумдесетите. Повеќегодишните научни истражувања со ЕМК наишле на значителни спротивставувања од етички карактер поради користење на клетки од живи човечки ембриони, како и поради широко отворените врати за истражувања кои даваат можност за генетски манипулации. Како алтернатива на оваа етичка дилема, се појавуваат бројни докази во последните години, кои потврдуваат дека матичните клетки од коскената срж на возрасен организам (ВМК- возрасни матични клетки) имаат повеќекратен потенцијал, сличен на оној од ЕМК, што доведува до хипотезата дека стимулирањето in situ (на место) на движењето на матичните клетки во коскената срж може да претставува ефикасно средство за лекување на различни дегенеративни заболувања (Jensen and Drapeau, 2002, The use of in situ bone-marrow stem cells for the treatment of various degenerative diseases. Med Hypothese 59(4): 422-428.)

Така, на пример, Гудел и соработниците (Goodell et all, 2001, Stem cells plasticity in muscle and bone-marrow. Ann N Y Acad Sci 938: 208- 218.) неодамна опишале како матичните клетки во коскената срж можат да го преминат патот од коскената срж до срцето и да помогнат во обновувањето на срцевиот мускул и формирање на нови крвни садови по исхемични повреди (срцев инфаркт).

Накратко, силно прочистените матични клетки во коскената срж се генетски модифицирани да произведат флуоросцентен протеин. Сопствените матични клетки кај глувци се уништени со зрачење. Потоа генетски обработените матични клетки трансплантирани се во нивната коскена срж, така што флуоросцентните матични клетки во коскената срж се единствен извор на матични клетки, по што е предизвикано запирање на срцето со блокирање на коронарната артерија.

Неколку недели подоцна трансплантираните флуоросцентни матични клетки во коскената срж се диференцирале како клетки од срцевиот мускул и ендотелни клетки, што придонело за оформување на функционално срцево ткиво и нови крвни садови.

Орлик и соработниците (Orlic et all, 2001, Mobilized bone marrow cells repair the infarcted heart, improving function and survival. Proc. Nat Acad Sci USA, 98: 10344-10349.) спровеле експеримент кој јасно го демонстрира фактот дека влијанието на одвојувањето и раздвижувањето на матичните клетки во коскената срж на возрасен организам (ВМК) може да доведе до сериозни исцелувања. Истражувачите предизвикале срцеви инфаркти кај две групи на глувци. Контролната група оставена е да се опоравува сама по себе, додека на експерименталната група им се инјектирани ослободени ВМК цитокини во тек на 5 дена по инфарктот. По еден месец бројот на преживеани од контролната група изнесува 17 % со тоа што функционалните и хистолошките анализи на животните покажуваат сериозни знаци на кардиомиопатија. Во експерименталната група кај која циркулацијата на ВМК е стимулирана во тек на 5 дена по инфарктот, бројот на преживеани е 73%. Кај функционалните и хистолошките анализи констатиран е развиток на ново срцево ткиво паралелно со потполна функционална крвна васкуларизација, а срцевите функции практично се нормални. Заклучок: ослободувањето на ВМК стимулирано во тек на пет инфарктни денови, се покажало доволно за речиси потполно оздравување.

Било претпоставено дека слично придвижување на матичните клетки во коскената срж и последователната регенерација на ткивата се врши и во мозокот. Со експеримент на слепо (особено ригорозен метод при кој ниту истражувачите, ниту тестираните личности, не знаат дали припаѓаат во контролната или експерименталната група; само откако ќе се соберат податоците на истражувачите им се дозволува да видат кој каде припаѓал) кој опфатил 40 пациенти со Паркинсова болест, инјектираните матични клетки од седум-осум месечни ембриони го забавиле напредувањето на болеста кај сите 40 пациенти. (Polli, E.E. 2000, Transplanting bone-marrow stem cells in the central nervous system. Haematologica 85: 1009-1010.) Постојат податоци и за запирање на симптомите на Алцхајмерова болест. (Matson M.P. 200o, Emerging neuroprotective strategies for Alzheimer’s disease: dietary restriction, telomerase activation, end stem cells therapy. Exp Gerontol 35: 489-502.)

Спроведени се истражувања со цел да се утврди дали матичните клетки, инјектирани васкуларно или ослободени ендогено во крвта од коскената срж, можат да ја преминат бариерата меѓу крвта и мозокот, да мигрираат и пред сè, да се диференцираат во мозочни клетки. Било докажано дека матичните клетки во коскената срж, заедно со моноцитите и фагоцитите се во состојба да ја преминат бариерата меѓу крвта и мозокот и да стигнат до мозокот.

(Williams and Hickey, 1995, Traffic of hematogenous cells through the central nervous system. Curr Top Microbiol Immunol 202: 221-245.)
(Knoph et all. (1998) Antigen-Dependent Intrathecal Antibody Synthesis in the Normal Rat Brain: Tissue Entry and Local Retention of Antigen-Specific B cells. J Immunol 161: 692-701.)
(Mezey et all. (2000) Turning blood into brain cells bearing neuronal antigens generated in vivo from bone marrow, Science 290: 1779-1782.)
(Hickey, W.F. (1999) Leukocite traffic in the central nervous system: Semin Immunol 11 125-37.)

Генетичко маркираните матични клетки во коскената срж кај возрасните глувци, доставени интраваскуларно кај фатално озрачени нормално пораснати глувци, водат до развиток на донаторни клетки со нервни особини во централниот нервен систем (нервни фенотипови).
(Brazekton et al. 2000, From marrow to brain: expression of neuronal phenotipes in adult mice. Science 290> 1775-1779.)

Процените покажуваат дека 8 до 12 недели подоцна, околу 0,2 до 0,3 % од вкупниот број на неврони се добиени од коскената срж. Авторите известуваат: нашите резултати јасно покажуваат дека матичните клетки во коскената срж кај возрасните можат да стигнат до мозокот на возрасните и да добијат карактеристики на неврони од централниот нервен систем. Ibid.

На ист начин, Мезеј и соработниците (Mezey et al, 2000...) покажале на еден вид на глувци, неспособни да развиваат клетки од миелоидно и лимфоидно потекло, дека трансплантираните матични клетки од коскената срж мигрираат во мозокот и се диференцираат во клетки кои се каректеризираат со антиген специфичен за невронот. Помеѓу 2,3 и 4,6 % од сите неврони се покажуваат како донаторни. Се гледа и дел од невронот со невритни израстоци, како и со дендритни разгранувања. Авторите претпоставуваат дека матичните клетки во коскената срж можат природно да мигрираат во одредени предели на мозокот произведувајќи различни видови на нервни клетки, што претпоставува далеку поголем регенеративен потенцијал на нервниот систем од традиционалните очекувања. Врз основа на информациите добиени од различни научни тимови, Џенсен и др. (Jensen and Drapeau, 2000...) неодамна ја претставија својата „Теорија на матични клетки за оздравување, регенерација и обновување.“

Оваа револуционерна теорија претпоставува дека матичните клетки во коскената срж ја напуштаат коскената срж и патуваат низ телото водејќи грижа за лекување и регенерација на повредените органи во текот на целиот живот на индивидуата. Од друга страна кај возрасните природен механизам можат да бидат матичните клетки во коскената срж кои човековото тело ги користи за лечење, регенерација и обновување. Согласно со оваа теорија не е потребно да се земаат ембрионални матични клетки со инјектирање. Регенерирањето може да се изврши едноставно преку стимулирање и ослободување на матичните клетки од коскената срж и нивното придвижување кон ткивата. Според тоа, задачата е да се пронајдат природни соединенија, способни да ослободуваат и да ги придвижуваат матичните клетки. Таквите соединенија можат да се користат за секојдневно поттикнување на природниот механизам за лечење и регенерација.

Единствено такво соединение, познато до сега се АФА алгите за кои неодамна се докажа дека го стимулираат ослободувањето и миграцијата на матичните клетки. Установено е дека доза од пет грама АФА алги секој ден во тек на 2-3 месеци го зголемува бројот на циркулирачки матични клетки, а по тој период доволна е доза од 1,5 грам дневно за да се одржи тој број. Врз основа на овие податоци неодамна е доделен патент за користење на АФА алги за лекување на Паркинсова и Алцхајмерова болест, дијабетес, мултиплекс склероза, опоравување по срцев удар и регенерација.

Превод
Д-р Кристијан Драпо
Првата храна

Christian Drapeau, MSc.
Primordial Food
Unity International
First Edition: October 2003
Second Edition: January 2005

Напомена: Текстовите од рубриката „Стручни написи“ служат како водич за стручни лица: лекари, фармацевти, нутриционисти и др. и не се наменети за други лица кои самостојно би одредувале одредена терапија или би вршеле замена на класични лекарства и медицински третмани.